Có lẽ trong cuộc sống hằng ngày đã không ít lần bạn nghe đến cụm từ “môn đăng hộ đối”. Đây luôn là chủ đề gây tranh cãi và có nhiều ý kiến cho rằng tình yêu là tất cả, chỉ cần hai người yêu nhau là vượt qua được mọi khó khăn, trắc trở trong cuộc sống. Vậy môn đăng hộ đối là gì? Môn đăng hộ đối trong tình yêu và hôn nhân có quan trọng hay không? Những thắc mắc trên sẽ được trả lời ở bài viết này.
Table of Contents
Môn đăng hộ đối là gì?
“Môn đăng hộ đối” bắt nguồn từ câu thành ngữ gốc của người Hoa chính là 门 当 户 对 (Môn đương hộ đối), nghĩa của cụm này là “từ ngoài cửa cho đến trong nhà đều tương xứng” đây là một quan niệm xuất phát rất lâu về trước từ Trung Quốc. Từ “đương” còn có một cách đọc khác là “đang”. Vậy nên người Việt đọc lệch thành “đăng” lâu dần theo thói quen hình thành nên câu nói “môn đăng hộ đối” như hiện tại.
Nói một cách ngắn gọn thì ‘môn đăng hộ đối” chính là chỉ sự phân biệt cấp bậc, địa vị trong xã hội. Ở thời kỳ phong kiến trước đây, các gia đình sẽ chọn lựa gia đình thông gia có cùng phẩm hàm với mình (điều kiện kinh tế, địa vị xã hội tương đồng) để gả con cái thì hôn nhân của 2 con mới hạnh phúc, không nên chọn gia đình không môn đăng hộ đối (có địa vị quá cao hoặc quá thấp).
Nguồn gốc của môn đăng hộ đối?
Từ đâu mà câu nói môn đăng hộ đối được hình thành, Cùng bóc tách từng chữ trong cụm này để hiểu sâu xa về ý nghĩa.
Theo thuyết văn giải tự, chữ Môn (門) sẽ được ghép thành từ 2 chữ Hộ (戶) đối nhau. Diễn đạt theo ngữ pháp xưa thì “門當戶對” sẽ là “Môn đang hộ đối”, có thể hiểu một cách mộc mạc là hai bên có cân đối thì khi khép lại mới kín, mới là cái cửa hoàn hảo. Nhưng trong thuật ngữ kiến trúc và xây dựng cổ xưa thì “môn đang” và “hộ đối” là hai bộ phận hình thành nên một cửa lớn. Khi phân tích ra sẽ thấy nội dung rộng lớn hơn nữa, nó không chỉ là sự vừa khít của hai cánh cửa.
Lý giải môn đăng là gì?
“Môn đang” là phần bục đỡ trụ gỗ hai bên cửa, thường được gọi là “môn chẩm thạch” (gối đá của cửa), “môn đôn” (là đôn của cửa), “môn đài”, “môn cổ” (là trống của cửa). Từ thời xưa, vì thấy tiếng trống vang đội uy nghiêm, như tiếng sấm sét tại Thiên đình, người dân thường tin trống có thể tránh được ma quỷ, vì thế đặt môn đang dạng chiếc trống trước cửa nhà.
Điều đặc biệt nữa là ở thời xưa, không phải nhà ai cũng được phép dùng môn đang, mà phải quan lớn có vị trí từ tam phẩm trở lên mới được dựng cửa hai cánh và bày biện nó. Quan văn thì môn đang có dạng hình tròn, quan võ thì môn đang có dạng hình vuông. Nếu “môn đang” được khắc cỏ cây hoa lá thì là dinh thự của hộ kinh doanh buôn bán. Môn đang được để trơn không khắc hoa lá – dinh thự của quan lại. “môn đang” có hình linh vật trên bục vuông thì là nhà quan văn.
Quan tòng tam phẩm lại có hai môn đang, chánh tam phẩm có bốn, nhị phẩm được sáu, nhất phẩm được tám. Chỉ có cung vua mới được bày chín môn đang. Nên khi đến nhà các quan, đếm môn đang là biết nhà đại quan cỡ nào, dựa vào hình dạng mà suy ra quan văn hay võ. Quan từ tam phẩm trở xuống thì ở thanh đà phía trên khung cửa nhà được đặt đôi trụ hình tròn nhô ra khoảng một tấc, gọi là “hộ đối”. Đặt trên cửa ngụ ý là gia tộc hưng vượng. Tùy vào phẩm hàm mà có hộ đối nhiều ít khác nhau.
Lý giải hộ đối là gì?
“Hộ đối” chính là những khối kiến trúc hình tròn, hình vuông hoặc hình lục giác có chiều dài 1 thước (33,3 cm) nằm trên đà cửa (mi cửa), song song với mặt đất. Thường được chạm khắc theo 4 mùa hoa lá, hoặc các chữ cái “Đức”, “Phúc”, “Lộc”, “Thọ”, “Bình an cát tường”, với ngụ ý là cầu nhân khí thịnh vượng, hương hỏa vững bền.
“Hộ đối” thể hiện địa vị và đẳng cấp của gia chủ. Nếu chủ hộ có địa vị là thường dân thì có một đôi, nếu là phú hộ hoặc quan lại thì sẽ là hai đôi, nếu thân là hoàng thân quốc thích thì nhiều hơn nữa… cửa càng rộng thì lại càng nhiều. Câu tục ngữ: “Thành cặp thành đôi”, chữ “đôi” và chữ “đối” đồng âm khác nghĩa, nên “hộ đối” lại mang thêm một nghĩa bóng khác là thành đôi, xứng đôi.
Người ngày xưa quan niệm, thân thể người là một tiểu vũ trụ. Trời đất cùng con người hòa hợp thành một thể thống nhất “Thiên Nhân hợp nhất” (người – trời hợp nhất). Vì thế, nhân duyên là do trời định nên hôn nhân theo ý mẹ cha, dựa vào mai mối. Trước khi người mai mối ngỏ lời, sẽ thường quan sát kỹ lưỡng kích thước trang trí của “môn đang” và số lượng “hộ đối” của hai nhà.
Quan điểm môn đăng hộ đối xưa và nay?
Hôn nhân là đại sự của đời người vì thế phải cân nhắc lựa chọn thật kỹ là lẽ đương nhiên. Quan điểm “môn đang hộ đối” trong hôn nhân của người Việt chính là sản phẩm của quá trình tiếp biến văn hóa Trung Hoa đây là một cách lựa chọn phổ biến. Theo tổng quan thì thấy có hai kiểu hôn nhân: hôn nhân sắp đặt – “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” và hôn nhân tự chọn của bản thân người trong cuộc những tư tưởng này 1 bên là theo quan niệm xưa cũ và 1 bên tân tiến, vậy cũng xem sự khác biệt của “môn đăng hộ đối là gì” xưa và nay.
Theo quan niệm xưa
Đối với hôn nhân đại sự, để cân nhắc sự phù hợp giữa 2 người, người xưa xem tử vi và bát tự của hai bên nam nữ. Theo âm dương ngũ hành, tính cách của mỗi người, năng lực, xu thế đời người đều có quan hệ mật thiết tới các yếu tố như giờ, ngày, tháng, năm sinh. Nếu bát tự phù hợp thì đặc trưng sinh mệnh hai bên có thể bao dung lẫn nhau. Còn xét về phương diện tương xứng giữa hai bên gia đình thì xem xét “môn đang, hộ đối”. Có thể nói người xưa xây dựng hạnh phúc hôn nhân dựa trên nền tảng rất vững chắc.
Câu chuyện “môn đăng hộ đối” ngày nay, không ít người vẫn còn coi trọng. Họ quan niệm rằng “Lấy vợ lấy chồng phải môn đăng hộ đối mới hạnh phúc” người không cùng đẳng cấp, vị thế hay xuất phát dễ có quan điểm bất đồng, gây xung đột khiến cuộc sống hôn nhân gặp nhiều trục trặc.
Ngày trước các gia đình khá giả khi dựng vợ gả chồng cho con cái đều muốn tìm một gia đình tương xứng hoặc phù hợp để cuộc sống sau hôn nhân suôn sẻ và hạnh phúc. Những gia đình khó khăn hơn thì đa phần không có tư tưởng này mà muốn chọn gia đình có điều kiện, nền tảng tốt cho con cái mình…
Theo quan niệm ngày nay
Hiện nay, quan niệm môn đăng hộ đối trong hôn nhân không còn khắt khe như trước. Vấn đề này đã trở nên “thoải mái” hơn so với trước. Nếu 2 con người thật lòng yêu nhau, họ có đủ niềm tin để vượt qua mọi khó khăn, trở ngại thì dù gia đình có quan niệm “môn đăng hộ đối” cũng sẽ không làm cho tình yêu của họ bị chia cắt. Nhiều ý kiến cho rằng “môn đăng hộ đối” không nên là vấn đề các cặp đôi cần lo lắng hàng đầu khi muốn tiến đến hôn nhân. Cuộc sống vợ chồng có hạnh phúc hay không còn phụ thuộc vào các yếu tố thực tế hơn.
Bởi vì suy cho cùng “môn đăng hộ đối” không nên quá phụ thuộc vào các yếu tố vật chất. Bởi vì tiền bạc, địa vị chúng ta có thể nỗ lực đạt được, còn tình cảm thì không đơn thuần có được nhờ cố gắng. Chỉ cần có sự thấu hiểu, cảm thông và chấp nhận khác biệt là 2 người có thể gắn bó nhau lâu dài.
Thực ra, người trẻ ngày nay đã độc lập hơn rất nhiều. Họ không còn phụ thuộc nhiều vào gia đình nên quyết định cưới xin cũng ít khi bị ảnh hưởng. Đôi khi, việc “môn đăng hộ đối” trong tình yêu, lắm lúc còn được người trẻ xem là “chướng ngại” cần vượt qua để chứng tỏ tình yêu.
Môn đăng hộ đối có thật sự quan trọng?
Bạn đã hiểu môn đăng hộ đối là gì, vậy theo bạn nó có quan trọng hay không? Những quan điểm dưới đây có thể làm bạn thay đổi suy nghĩ.
Dưới các góc nhìn khác nhau
“Hôn nhân nhất định phải nhìn vào hoàn cảnh gia đình, vì vậy người xưa mới có câu thành ngữ Môn đăng hộ đối”.
Một số người không đồng tình với quan điểm này bởi họ cho rằng nó không đúng thực tế. “Đến Lọ Lem còn lấy được hoàng tử” hay “Có rất nhiều thiên kim tiểu thư nhà giàu vẫn lấy những chàng trai con nhà nghèo đấy thôi?”.
“Người ta yêu nhau bởi năm giác quan của con người, nhưng sống với nhau nhờ ba điều tương đồng: 1. tri thức, 2. kinh tế và 3. tình yêu thương của gia đình”, ông Tạ Phúc Chiêm từng nhấn mạnh “Trong chuyện cổ tích, chưa bao giờ người ta nhắc tới việc sau khi kết hôn với chàng hoàng tử, Lọ Lem có thực sự sống hạnh phúc hay không? Cũng không ai đưa ra một ví dụ cụ thể nào về việc một thiên kim tiểu thư nhà giàu có thật sự hòa hợp với ông chồng xuất thân từ một gia đình nghèo hay không?”.
Dưới góc nhìn của người nổi tiếng
Thái Khang Vĩnh – MC truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc trong một chương trình “Khang Hy đến rồi” từng nói rằng: “Môn đăng hộ đối theo quan điểm của cá nhân tôi phải là sự cân bằng về trình độ văn hóa cũng như hoàn cảnh sống của hai người. Hoàn cảnh sống nếu không giống nhau sẽ có thế giới quan khác nhau. Khi hai người có khoảng cách lớn giữa ba sự tương đồng trên, cho dù họ yêu nhau nhiều đến đâu, cuối cùng sẽ gặp rất rất nhiều mâu thuẫn trong cuộc sống”.
Nam MC kỳ cựu này cũng lấy ví dụ, khi người vợ muốn đi xem một bộ phim, nhưng chồng lại gạt đi “Tại sao lại phải tiêu số tiền đó trong khi có thể xem phim ở nhà”. Hay như bạn muốn theo học một lớp tiếng Anh, chồng lại mắng “Chả học được gì ở những lớp xô bồ như vậy đâu”. Bạn muốn có những chuyến đi kỷ niệm lãng mạn, nhưng người vợ lại cho rằng việc làm đó quá lãng phí…
“Trong hôn nhân không nên chỉ có trăng sao, hoa lá trên trời mà còn là dầu, mắm muối của thực tế hiện tại. Nếu muốn nhìn thấy nhau trong những vấn đề này, bạn phải chọn người có giá trị tương đương”, Thái Khang Vĩnh nói.
Tổng kết
Những cuộc hôn nhân bền vững không chỉ dựa vào tình yêu của hai người, mà còn dựa nhiều vào gia đình của hai bên. Đó không chỉ là sự đo lường vềkinh tế cũng như trí thức, mà còn tìm hiểu liệu gia đình đối phương có “biết yêu thương” để cùng bạn đi đến cuối con đường hay không. Vì vậy, khi quyết định cưới một ai, trước hết phải xem gia cảnh của đối phương như thế nào. Chính vì thế, “môn đăng, hộ đối” cũng có cơ sở của nó.
Mong rằng những chia sẻ trên đây của chúng tôi đã giúp bạn hiểu rõ được môn đăng hộ đối là gì. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, chúc các bạn tìm được nửa kia phù hợp với mình.